How To Talk To Your Child About… Mental Health 

Talking about mental health with your secondary-age child can feel daunting, but it’s essential for their wellbeing. This guide provides practical tips and sentence stems to help you start meaningful conversations. 

 

General Tips for Talking About Mental Health 

1. Choose the Right Time and Place: Find a calm, private moment when your child is likely to feel comfortable. 

2. Be Non-Judgmental: Listen without interrupting or offering immediate solutions. 

3. Show Empathy: Validate their feelings, even if you don’t fully understand their perspective. 

4. Use Open-Ended Questions: This encourages them to express themselves freely. 

5. Be Patient: It’s okay if your child isn’t ready to talk right away. 

 

Conversation Starters  

1. Daily Check-Ins 

Use these to encourage regular communication about their day and emotions: 

• "What was the best part of your day?" 

• "Was there anything today that made you feel upset or stressed?" 

• "On a scale from 1 to 10, how are you feeling right now?" 

• "Is there something on your mind that you’d like to talk about?" 

 

2. Discussing Emotions 

Help your child label and explore their feelings: 

• "You seemed [emotion, e.g., frustrated] earlier. Do you want to tell me about it?" 

• "It’s okay to feel upset. What do you think might help you feel better?" 

• "Can you help me understand how you’re feeling right now?" 

• "What’s been making you feel [emotion]?" 

 

3. Stress and Pressure 

Explore sources of stress and coping mechanisms: 

• "Are there any subjects or activities that feel overwhelming right now?" 

• "What’s something that’s been making you feel stressed or worried?" 

• "Do you feel like you have enough time to relax and do things you enjoy?" 

• "When you feel stressed, what usually helps you feel calmer?" 

 

4. Friendships and Social Life 

Address their relationships and social dynamics: 

• "How are things going with your friends lately?" 

• "Have you had any challenges with friends or classmates recently?" 

• "What do you enjoy most about spending time with your friends?" 

• "Are there any situations at school that you’d like help navigating?" 

 

5. Mental Health and Wellbeing 

Bring up mental health directly if needed: 

• "Sometimes people feel sad or worried and don’t know why. Have you ever felt that way?" 

• "I’ve noticed you’ve seemed a bit different lately. Do you want to talk about it?" 

• "How do you usually cope when you’re feeling down or stressed?" 

• "Would you like to learn some new ways to deal with tough feelings?" 

 

6. Encouraging Professional Support 

When deeper support might be necessary: 

• "It’s really brave to talk about your feelings. Would you feel comfortable speaking with a counsellor or another trusted adult?" 

• "Sometimes it helps to talk to someone who’s trained to help with these feelings. How would you feel about that?" 

• "If you ever feel like it’s too much, it’s okay to ask for help. I’m here for you." 

 

 

Active Listening Techniques 

• Reflect Back: Repeat what they’ve said to show you’re listening (e.g., “It sounds like you’re feeling...”). 

• Avoid Dismissive Statements: Instead of “It’ll be fine,” try “That sounds really hard. I’m here to help.” 

• Ask Follow-Up Questions: Show curiosity (e.g., “What happened next?”). 

• Use Sentence Stems to Validate Feelings: 

• "It sounds like you’re feeling [emotion]. Did I get that right?" 

• "I can see why you’d feel that way because [reason]." 

• "That must be really [emotion, e.g., frustrating/scary]. How can I support you?" 

• Encourage Them to Elaborate: 

• "Can you tell me more about that?" 

• "What do you mean when you say [phrase they used]?" 

• "How did that make you feel?" 

• Normalise Their Experience: 

• "It’s okay to feel that way. A lot of people go through this too." 

• "You’re not alone in this. I’m here to help you figure it out." 

 

Additional Resources 

If you or your child needs further support, consider these options: 

• School: If you are concerned, reach out to your child’s Tutor or Head of Key Stage. 

• Marble Psychological Services: Offer emotional-social counselling services in Yangon. 

• Online Resources: Websites like YoungMinds (www.youngminds.org.uk) offer advice for parents and young people. 

Remember, by opening up these conversations, you’re showing your child that it’s ok to talk about mental health and that they’re not alone. 

 

သင့်ကလေးကို စိတ်ကျန်းမာရေးနှင့်ပတ်သက်ပြီး ဘယ်လိုစကားပြောကြမလဲ 

 

အထက်တန်းအရွယ် သင့်ကလေးနှင့် စိတ်ကျန်းမာရေးအကြောင်းပြောဆိုခြင်းသည် ကသိကအောက်ဖြစ်စေနိုင်သော်လည်း ၎င်းတို့၏ကျန်းမာသုခအတွက် မဖြစ်မနေပြောဆိုကြရန်လိုအပ်သည်။ ဤလမ်းညွှန်မှတစ်ဆင့် မိဘများအနေဖြင့် အဓိပ္ပါယ်ပြည့်ဝသော စကားဝိုင်းကို စတင်နိုင်စေရန် ကူညီပေးနိုင်မည့် လက်တွေ့ကျသည့် အကြံပြုချက်များနှင့် နမူနာဝါကျများ ပံ့ပိုးပေးနိုင်ရန်ရည်ရွယ်သည်။ 

  

စိတ်ကျန်းမာရေးအကြောင်း စကားဝိုင်းဖွဲ့ပြောဆိုရန် အထွေထွေသိကောင်းစရာများ 

1. သင့်တော်သောအချိန်နှင့်နေရာကိုရွေးချယ်ပါ - ကလေးအနေဖြင့် သက်တောင့်သက်သာခံစားရစေမည့် ငြိမ်သက်ပြီး သီးသန့်ဆန်သောအခိုက်အတန့်တစ်ခုကို ရှာဖွေပါ။ 

2. ဝေဖန်အကဲဖြတ်ခြင်းမရှိသည့်အပြုအမူကိုဆောင်ပါ - ကလေးစကားပြောနေစဉ် ကြားဖြတ်ပြောခြင်း၊ ဖြေရှင်းနည်းပေးခြင်းတို့ကိုမပြုလုပ်ဘဲ နားထောင်ပေးပါ။ 

3. ကိုယ်ချင်းစာနာမှုပြပါ - ကလေး၏ရှုထောင့်ကို လုံးဝနားမလည်လျှင်ပင် သူတို့၏ ခံစားချက်များကိုလက်ခံနားလည်ပေးပါ။ 

4. အဖွင့်မေးခွန်းများကိုသုံးပါ - ဤနည်းဖြင့် ကလေးများအနေနှင့် မိမိကိုယ်ကိုယ် လွတ်လပ်စွာထုတ်ဖော်ပြောဆိုရန်အားပေးနိုင်ပါသည်။ 

5. စိတ်ရှည်ပါ - သင့်ကလေးအနေဖြင့် ဤအကြောင်းအရာနှင့်ပတ်သက်ပြီး ချက်ချင်းစကားပြောဆိုနိုင်ဖို့ အဆင်သင့်မဖြစ်သေးပါကလည်း အဆင်ပြေပါသည်။ 

  

စကားဝိုင်းစတင်နိုင်စေမည့်စကားရပ်များ  

၁။ နေ့စဉ်မေးမြန်းနိုင်သည့်စကားများ 

အောက်ပါစကားများကိုအသုံးပြု၍ ကလေးများ၏တစ်နေ့တာနှင့် စိတ်ခံစားချက်များအကြောင်း ဆက်သွယ်ပြောဆိုပါ။ 

• "သား/သမီးရဲ့တစ်နေ့တာမှာ အကောင်းဆုံးကိစ္စရှိသလား။" 

• "ဒီနေ့မှာ စိတ်ညစ်စရာ၊ စိတ်ဖိစီးစရာ တစ်ခုခုများ ရှိသလား။" 

• "အခုခံစားနေရတဲ့အခြေအနေကို ၁ ကနေ ၁၀ အတွင်းသတ်မှတ်ပေးပါ။" 

• "သား/သမီးစိတ်ထဲမှာ ပြောပြချင်တဲ့အရာမျိုးရှိသလား။" 

၂။ စိတ်ခံစားမှုများအကြောင်း ဆွေးနွေးခြင်း 

သင့်ကလေးကို ကိုယ်တိုင်၏စိတ်ခံစားမှုများကိုလေ့လာရှာဖွေတတ်စေဖို့နှင့် အမည်တပ်နိုင်စေဖို့ကူညီပေးပါ - 

• "ခုနက သား/သမီးကိုကြည့်ရတာ [ခံစားမှုတစ်ခုခု - ဥပမာ - စိတ်ရှုပ်] နေသလိုပဲ။ ဖေဖေ/မေမေကို ပြောပြချင်သလား။" 

• "စိတ်ညစ်တယ်လို့ခံစားရတာက ကိစ္စမရှိပါဘူး။ ဘယ်လိုဆိုရင် သား/သမီးစိတ်ပိုအဆင်ပြေမယ်လို့ထင်သလဲ။" 

• "သား/သမီးအခုဘယ်လိုခံစားနေရသလဲဆိုတာ ဖေဖေ/မေမေနားလည်အောင်ပြောပြပေးနိုင်မလား" 

• "ဘယ်အရာက သား/သမီးကို [ခံစားမှု] ဖြစ်စေတာလဲ။" 

၃။ စိတ်ဖိစီးမှုနှင့်ဖိအား 

စိတ်ဖိစီးမှုနှင့် ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းမှုနည်းလမ်းများကို ရှာဖွေလေ့လာပါ - 

• "လတ်တလောမှာ မနိုင်ဝန်လိုခံစားရတဲ့ ဘာသာရပ်တွေ၊ Activityတွေ ရှိနေသလား။" 

• "ဘယ်အရာက သား/သမီးကို စိတ်ဖိစီးတာ၊ စိုးရိမ်တာမျိုးဖြစ်စေတာလဲ။" 

• "အနားယူဖို့နဲ့ ကိုယ်ကြိုက်နှစ်သက်တဲ့အရာတွေကိုလုပ်ဖို့ အချိန်လုံလုံလောက်လောက်ရှိတယ်လို့ ခံစားရလား။" 

• "စိတ်ဖိစီးလာတဲ့အခါ ပုံမှန်ဆို ဘယ်အရာက သား/သမီးကို ခံစားချက်တည်ငြိမ်လာစေတတ်သလဲ။" 

၄။ သူငယ်ချင်းရင်းနှီးမှုနှင့် လူမှုဘဝ 

ကလေးများ၏ ဆက်ဆံရေးများနှင့် လူမှုရေးအပြောင်းအလဲများကို ရည်ရွယ်ပြောဆိုပါ - 

• "အခုတလော သား/သမီးရဲ့ သူငယ်ချင်းတွေနဲ့ အခြေအနေဘယ်လိုရှိသလဲ။" 

• "ဒီတလော သူငယ်ချင်းတွေ၊ အတန်းဖော်တွေနဲ့ ပေါင်းသင်းဆက်ဆံရခက်ခဲတာမျိုးတွေ ရှိခဲ့သေးလား။" 

• "သူငယ်ချင်းတွေနဲ့ အချိန်ဖြုန်းရရင် ဘာကို အကြိုက်ဆုံးလဲ။" 

• "ကျောင်းမှာရော ဖေဖေ/မေမေတို့ ကူညီလမ်းညွှန်ဖြေရှင်းပေးဖို့လိုအပ်တဲ့အခြေအနေမျိုးတွေရှိသလား။" 

၅။ စိတ်ကျန်းမာရေးနှင့် ကျန်းမာသုခ 

လိုအပ်ပါက စိတ်ကျန်းမာရေးအကြောင်း တိုက်ရိုက်ရည်ညွှန်းပြောဆိုပါ - 

• "တခါတရံမှာ လူတွေဟာ ဝမ်းနည်းမှု၊ စိုးရိမ်မှုတွေကို အကြောင်းရင်းမရှိဘဲ ခံစားရတတ်တယ်။ ဒီလိုမျိုး ခံစားရဖူးလား။" 

• "ဒီတလော သား/သမီးကိုကြည့်ရတာ နည်းနည်းလေးမတူသလို သတိထားမိတယ်။ ဖေဖေ/မေမေကို တစ်ခုခုပြောပြချင်သလား။" 

• "စိတ်ညစ် စိတ်ဖိစီးတဲ့အခါ ပုံမှန်ဆို ဘယ်လိုရင်ဆိုင်ဖြေရှင်းတတ်လဲ။" 

• "ခက်ခဲတဲ့ ခံစားမှုတွေကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းဖို့ နည်းလမ်းအသစ်တွေကို ရချင်သလား။" 

၆။ ကျွမ်းကျင်သူအကူအညီရယူခြင်း 

ပိုနက်နဲသည့် အထောက်အပံ့ကိုရယူလိုသည့်အခါ - 

• "ကိုယ့်ခံစားချက်တွေကိုထုတ်ပြောရဲတဲ့ သား/သမီးက တကယ်သတ္တိရှိတာပဲ။ Counsellor ဒါမှမဟုတ် တခြားစိတ်ချရတဲ့ လူကြီးတစ်ယောက်နဲ့ဆိုရင်ရော သက်တောင့်သက်သာစကားပြောနိုင်မလား။" 

• "တခါတလေမှာ ဒီခံစားချက်တွေနဲ့ပတ်သက်ပြီးကူညီပေးဖို့ လေ့ကျင့်မှုအပြည့်ရှိတဲ့သူတစ်ယောက်နဲ့ စကားပြောတာကအထောက်အကူဖြစ်နိုင်တယ်။ ဒါကို သား/သမီးဘက်က ဘယ်လိုတွေးသလဲ။" 

• "တကယ်လို့ ကိုယ့်အတွက် မနိုင်ဝန်ဖြစ်တယ်လို့ခံစားလာရရင် အကူအညီတောင်းလို့လည်း အဆင်ပြေပါတယ်။ သား/သမီးအတွက် ဖေဖေ/မေမေတို့အမြဲရှိတယ်။" 

  

ကောင်းမွန်မှန်ကန်စွာ နားထောင်ခြင်းနည်းစနစ်များ 

• ပြန်လည်စဉ်းစားသုံးသပ်ရန် - မိမိနားထောင်နေကြောင်း သိနားလည်စေရန် တစ်ဖက်မှပြောစကားများကို ထပ်လောင်းအတည်ပြုပါ (ဥပမာ - "ကြည့်ရတာ သား/သမီးက ........ ခံစားနေရတယ်နဲ့တူတယ်")။ 

• ငြင်းပယ်လက်မခံသည့်သဘောရှိသော စကားများကိုရှောင်ရန် - "အဆင်ပြေသွားမှာပါ"ဟုပြောမည့်အစား "တော်တော်ခက်ခဲခဲ့မှာပဲ၊ ဖေဖေ/မေမေ ကူညီပေးနိုင်တယ်နော်" ဟုသုံးနိုင်သည်။  

• ပြန်လည်စူးစမ်းသည့်မေးခွန်းများမေးရန် - စိတ်ဝင်စားမှုကိုပြသပါ (ဥပမာ - "နောက်ဘာဆက်ဖြစ်ခဲ့သလဲ”)။ 

• ခံစားချက်များကို လက်ခံထွေးပွေ့ပေးသည့် ဝါကျများကိုအသုံးပြုပါ - 

• "သား/သမီးက [ခံစားမှု] လိုခံစားနေရတာလို့ ဖေဖေ/မေမေထင်တယ်။ မှန်သလား။" 

• "သား/သမီး [အကြောင်းရင်း]ကြောင့် ဒီလိုခံစားနေရတယ်ဆိုတာ ဖေဖေ/မေမေမြင်နိုင်တယ်။" 

• "ဒါဟာ တကယ်ကို [စိတ်ခံစားမှု၊ ဥပမာ - စိတ်ပျက်/ကြောက်စရာ] ဖြစ်မှာပဲ။ ဖေဖေ/မေမေ ဘယ်လိုကူပေးရမလဲ။" 

• အသေးစိတ်ဖော်ပြနိုင်ဖို့ အားပေးရန် - 

• "ဖေဖေ/မေမေကို ဒီထက်ပိုပြီး ပြောပြပေးနိုင်မလား။" 

• "သား/သမီး [သူပြောခဲ့သည့်စကား]ကိုပြောတုန်းက ဘာကိုဆိုလိုတာလဲ။" 

• "အဲဒီတုန်းက ဘယ်လိုခံစားခဲ့ရလဲ။" 

• ကလေးများ၏အတွေ့အကြုံကို ပုံမှန်အတိုင်းလက်ခံပေးပါ - 

• "ဒီလိုခံစားရတာက ကိစ္စမရှိပါဘူး။ လူတော်တော်များများလည်း ဒီလိုမျိုးကြုံတွေ့ဖူးကြတာပဲ။" 

• "ဒီကိစ္စမှာ သား/သမီးတစ်ယောက်တည်း မဟုတ်ပါဘူး။ ဖြေရှင်းဖို့ ဖေဖေ/မေမေ ကူညီပေးနိုင်တယ်။"  

  

အပိုဆောင်းအရင်းအမြစ်များ  

အကယ်၍ သင်နှင့် သင့်ကလေးသည် ထပ်ဆောင်းအကူအညီလိုအပ်ပါက အောက်ပါတို့ကိုထည့်သွင်းစဉ်းစားနိုင်သည် - 

• ကျောင်း - စိုးရိမ်ပူပန်မှုတစ်စုံတရာရှိပါက ကလေး၏ Tutor သို့မဟုတ် Head of Key Stage ကိုဆက်သွယ်နိုင်ပါသည်။  

• Marble Psychological Services - စိတ်ခံစားမှု-လူမှုဆိုင်ရာ တိုင်ပင်ဆွေးနွေးရေးဝန်ဆောင်မှုများရရှိနိုင်သည်။ 

• အွန်လိုင်းအရင်းအမြစ်များ - YoungMinds (www.youngminds.org.uk) ကဲ့သို့သောဝက်ဘ်ဆိုက်များသည် မိဘများနှင့်လူငယ်များအတွက် အကြံဥာဏ်များပေးလျက်ရှိသည်။ 

ဤကဲ့သို့သော စကားဝိုင်းများဖန်တီးပြောဆိုပေးခြင်းဖြင့် သင့်ကလေးအနေဖြင့် သင့်ထံ စိတ်ကျန်းမာရေးနှင့်ပတ်သက်ပြီး လွတ်လပ်ပေါ့ပါးစွာတိုင်ပင်ပြောဆိုနိုင်ကြောင်း ပြသနိုင်သည်။